Είναι οι κινητές προσθετικές εργασίες που προορίζονται για τους ασθενείς που έχουν χάσει όλα ή μεγάλο μέρος των δοντιών τους. Αποτελούν με λίγα λόγια υποκατάστατο των φυσικών δοντιών και ούλων και διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες, τις ολικές και τις μερικές οδοντοστοιχίες. Ολικές οδοντοστοιχίες (μασέλες) επιλέγουμε για τους ασθενείς που έχουν χάσει όλα τα δόντια τους στην άνω ή/και στην κάτω γνάθο και στη συνηθέστερη μορφή τους διακρίνονται από μια ακρυλική (πλαστική) βάση πάνω στην οποία είναι τοποθετημένα δόντια κυρίως ακρυλικά ή πορσελάνινα στις κατάλληλες θέσεις.

Μερικές οδοντοστοιχίες κατασκευάζουμε σε ασθενείς που διατηρούν ακόμη κάποια δόντια στον οδοντικό φραγμό (τα οποία ο οδοντίατρος θα κρίνει αν και κατά πόσο είναι κατάλληλα να χρησιμοποιηθούν ως στηρίγματα).Η κατασκευή τους μοιάζει με εκείνη των ολικών με τη διαφορά ότι χρησιμοποιούν και δόντια για τη στήριξη και συγκράτησή τους.

Είναι μεγάλο λάθος να πιστεύουν οι ασθενείς πως βγάζοντας όλα τους τα δόντια θα λύσουν όλα τα οδοντιατρικά τους προβλήματα. Είναι πολύ σημαντική η πρόληψη προκειμένου να διατηρούμε τα δόντια μας για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα ,εφόσον αυτό είναι εφικτό, καθώς καμία οδοντιατρική θεραπεία ή κατασκευή δεν μπορεί να τα αντικαταστήσει. Είναι πάντως γενικώς παραδεκτό πως στις μέρες μας η χρήση τεχνητών οδοντοστοιχιών έχει μειωθεί αισθητά, λόγω βελτίωσης της στοματικής υγείας του γενικού πληθυσμού αλλά και της χρήσης οδοντικών εμφυτευμάτων.

Εξ’ ορισμού τα εμφυτεύματα υπερτερούν ως προς τη σταθερότητα καθώς προσφέρουν τη δυνατότητα ακίνητης αποκατάστασης. Η αποκατάσταση της έλλειψης ενός η περισσοτέρων δοντιών με οδοντικά εμφυτεύματα γίνεται με μία ακίνητη ανεξάρτητη μονάδα (εμφύτευμα/τα – κολόβωμα/τα – θήκη/γέφυρα) που προσφέρει εξαιρετικά λειτουργικά και αισθητικά αποτελέσματα.

Επιπλέον οι δυνάμεις της μάσησης μεταφέρονται μέσω των εμφυτευμάτων στο κόκκαλο (όπως και με τα φυσικά δόντια) και έτσι εμποδίζεται η απορρόφηση του- πρόκειται για μία φυσική διαδικασία σε συνάρτηση με το χρόνο, η οποία όμως επιταχύνεται από την έλλειψη των δοντιών.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η αποκατάσταση με τη χρήση οδοντικών εμφυτευμάτων είναι δύσκολη ή αδύνατη για οικονομικούς ή πρακτικούς λόγους. Μερικές φορές η απορρόφηση οστού είναι τόσο μεγάλη που η τοποθέτηση εμφυτευμάτων είναι απαγορευτική. Από την άλλη μεριά η πλήρης αποκατάσταση του οδοντικού φραγμού με την αποκλειστική χρήση εμφυτευμάτων είναι κατά γενική ομολογία ακριβότερη.

Οι οδοντοστοιχίες λοιπόν αποτελούν μια αποτελεσματική, οικονομική λύση με άριστη λειτουργικότητα καθώς κι αισθητική.

Η αλήθεια είναι πως η εξαγωγές πολλών δοντιών και η τοποθέτηση οδοντοστοιχιών αποτελεί μεγάλη αλλαγή για τον ασθενή, επομένως ο φόβος και η ανασφάλεια είναι σαφώς δικαιολογημένα συναισθήματα. Δεν υπάρχει όμως καμία αμφιβολία πως αν ο σχεδιασμός και η εφαρμογή τους έχουν γίνει σωστά, ο ασθενής θα μάθει σύντομα να τις χρησιμοποιεί και θα προσαρμόσει όλες τις λειτουργίες και τις ανάγκες του σε αυτές. Οι τυχόν τραυματικές εμπειρίες της αρχικής φάσης δεν θα πρέπει να τον απογοητεύσουν. Το πόσο γρήγορα θα συνηθίσει κάποιος τις καινούργιες οδοντοστοιχίες εξαρτάται από την ηλικία, τη γενική υγεία, την κατάσταση των ούλων και των μυών, τυχόν προηγούμενη εμπειρία με οδοντοστοιχίες, την ιδιοσυγκρασία του κ.λ.π.

Επομένως, ειδικά τις πρώτες εβδομάδες, ο ασθενής θα πρέπει να βρίσκεται σε επαφή με τον οδοντίατρό του, ο οποίος μπορεί να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τα όποια προβλήματα παρουσιαστούν όπως για παράδειγμα είναι οι τραυματισμοί (‘’χτυπήματα”) των ουλών, προβλήματα φώνησης, δυσκολίες στη μάσηση. Ο οδοντίατρος και κανείς άλλος είναι ο αρμόδιος για να κάνει τις ενδεικνυόμενες ρυθμίσεις. Αφού περάσει το πρώτο στάδιο προσαρμογής(το οποίο διαφέρει από άτομο σε άτομο) και ο ασθενής μάθει να χρησιμοποίει ικανοποιητικά τις οδοντοστοιχίες του, πάλι θα πρέπει να γίνεται ένας έλεγχος από τον οδοντίατρο τουλάχιστον ανά εξάμηνο, για να ελέγχεται η κατάσταση του στόματος αλλά και των οδοντοστοιχιών.

Οι τεχνητές οδοντοστοιχίες, μερικές ή ολικές, αποτελούν κινητές αποκαταστάσεις. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να τις βγάζει προκειμένου να «ξεκουράζεται» το στοματογναθικό σύστημα καθώς και να εφαρμόζει την απαραίτητη υγιεινή. Κι αυτό επιβάλλεται να γίνεται τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, συνήθως κατά τις ώρες του ύπνου.

Ο οδοντίατρός σας θα σας διδάξει πώς πρέπει να γίνεται σωστά ο καθημερινός καθαρισμός των οδοντοστοιχιών σας. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει βούρτσισμα των οδοντοστοιχιών με μία μαλακή οδοντόβουρτσα και σαπούνι ή οδοντόκρεμα ή ειδική κρέμα και κατόπιν τοποθέτησή της σε δοχείο με ειδικό καθαριστικό διάλυμα. Τέλος, είναι σημαντική και η υγιεινή των ούλων καθώς και η μάλαξή τους (μασάζ) αφού βοηθά στην καλύτερη αιμάτωσή του.